کتابنامة رجعت

چون مساله رجعت یکی از اعتقادات ویژه ی شیعیان است، علمای شیعه کتاب های فراوانی در این زمینه تالیف کرده اند که بیش تر آن ها در طول تاریخ، با گذشت زمان و هجوم اشرار به منازل علمای شیعه از بین رفته است. اینک اسامی برخی از کتاب هایی که مستقلاً در موضوع رجعت نوشته شده است را یادآور می شویم.
1- اثبات الرّجعه؛ علامه مجلسی، محمد باقر، متوفای 1111 هـ در این کتاب حدود 200 حدیث پیرامون رجعت گردآوری شده است. این کتاب به زبان فارسی و در هند چاپ شده است. (1)
2- اثبات الرّجعه؛ آقا جمال خوانساری، محمد بن حسین، متوفای 1125 هـ (2)
3- اثبات الرجعه؛ حلّی حسن بن سلیمان بن خالد، در سال 757 هـ، از مرحوم شهید اول اجازه دریافت کرده و مؤلف «مختصر البصائر» می باشد که علامه مجلسی احادیث فراوانی را از او در باب رجعت نقل می کند. (3)
4- اثبات الرجعه؛ لاهیجی، حسن بن عبدالرزاق، صاحب «شمع الیقین» که آن را به فارسی نوشته است. (4)
5- اثبات الرجعه؛ عاملی کاظمی آل صدر، حسن بن هادی. (5)
6- اثبات الرجعه؛ علامه حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر، 726 هـ (6)
7- اثبات الرجعه؛ طبسی نجفی، محمدرضا، که در سال 1354 هـ در نجف اشرف به چاپ رسیده و به زبان اردو نیز ترجمه شده است. (7) این کتاب در سال 1355 هـ توسط سید محسن نواب به عربی برگردانده شده و در نجف به چاپ رسیده است.
8- اثبات الرجعه؛ آل عبدالجبّار قطیفی، سلیمان بن احمد، متوفای 1266 هـ (8)
9- اثبات الرجعه؛ تستری، میر محمد عباس، متوفای 1306 هـ در لکهنو. (9)
10- اثبات الرجعه؛ محقق کرکی، علی بن حسین بن عبدالعالی، متوفای 940 هـ (10)
11- اثبات الرجعه؛ ابن شاذان، فضل بن شاذان ازدی، که از اصحاب امام رضا علیه السلام بود و تا سال 260 هـ زیسته و عمر با برکت خود را در دفاع از حریم مکتب اهل بیت علیهم السلام سپری کرده و 180 جلد کتاب ارزنده از خود به یادگار نهاده که سه جلد آن مربوط به رجعت است. (11)
12- اثبات الرجعه؛ مولی سلطان محمود، از شاگردان علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه و تلخیص کننده شرح نهج البلاغه ی ابن ابی الحدید است. (12)
13- اثبات الرجعه؛ استرآبادی، محمد مؤمن، مقیم مکه معظمه بود و در سال 1088 هـ در همان جا به شهادت رسید. (13)
14- اثبات الرجعه؛ بحرانی، شرف الدین یحیی، شاگرد محقق کرکی و نایب او در یزد، که صاحب ریاض از او زیاد نقل می کند. (14)
15- ارشاد الجهله؛ احتمالاً از: خراسانی، محمد هاشم. (15)
16- الایقاظ من الهجعله؛ حرعاملی، محمد بن حسن، 1104 هـ این کتاب جامع ترین کتابی است که پیرامون رجعت در دست داریم. در این کتاب با 64 آیه و متجاوز از 600 حدیث بر اثبات رجعت تلاش شده است. (16)
17- بیان الفرقان؛ قزوینی خراسانی، مجتبی، متوقای 1387هـ وی از پرورش یافتگان مکتب مرحوم حاج میرزا مهدی اصفهانی است. (17) جلد پنجم این کتاب تحت عنوان غیبت و رجعت به مساله رجعت اختصاص دارد، که ما در پاسخ شبهات از این کتاب بهره بردیم.
18- تفریج الکربه؛ حسینی کاظمی، محمود، معاصر شیخ حر عاملی، که مرحوم عاملی در اول کتاب الایقاظ به این کتاب اشاره می کند. (18)
19- حذو النعل بانعل؛ ابن شاذان، فضل بن شاذان، متوفای 260 هـ او از اصحاب امام رضا علیه السلام بود و عصر امام حسن عسکری را نیز کرده بود. (19)
20- حذو النعل بالنعل؛ ابن بابویه، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق، متوفای 381 هـ (20)
شیخ صدوق و فضل بن شاذان، عنوان کتاب را از حدیث معروف رسول اکرم صلی الله علیه و آله گرفته اند که می فرماید: آنچه در امت های پیشین واقع شده، مو به مو در این امت نیز واقع خواهد شد. متن حدیث در بخش «رجعت در امت اسلامی» آورده شده است.
21- دحض البدعه؛ همدانی، محمد علی، صاحب «خصائص الزهرا علیها السلام»، و آن کتاب مبسوطی است در رجعت که در سال 1354 هـ در نجف اشرف به چاپ رسیده است. (21)
22- الرجعه واحادیثها؛ سید احمد بن حسن اسماعیل، که در سال 1277 هـ به تألیف آن پرداخته است. (22)
23- الرجعه؛ کاشانی، حبیب الله، متوفای 1340 هـ این کتاب به فارسی است و در ایران به طبع رسیده است. (23)
24- الرجعه و احادیثها؛ ابن شاذان، فضل بن شاذان، متوفای 260 هـ مرحوم شیخ آقا بزرگ تصریح کرده که این کتاب غیر از کتاب «اثبات الرجعه» است، و آیت الله خوئی سه کتاب از ایشان پیرامون رجعت نقل کرده است. (24)
25- الرجعه؛ ابن بابویه، محمد بن علی، معروف به شیخ صدوق، متوفای 381 هـ (25)
26 - الرجعه؛ عیاشی، محمد بن مسعود، صاحب تفسیر عیاشی و از بزرگان شیعه در قرن سوم هجری. (26)
27- الرجعه؛ فزاری جرجانی، احمد بن داود، از علمای شیعه قرن سوم هجری، که برای ردّ یک حدیث در مورد خلیفه دوم، محمد بن طاهر خزاعی والی خراسان دستور داد که او را هزار ضربه شلاق بزنند و سپس زبان و دست و پایش را قطع کنند و آنگاه به دار آویزند. (27)
28- الرجعه؛ بطائنی، حسن بن علی بن حمزه، از بزرگان واقفیه، که در عصر امام رضا علیه السلام می زیست. (28)
29- النجعه فی الرجعه؛ نقوی لکهنوی، علی نقی، که در سال 1354 هـ در ضمن مجله ی «الرضوان» چاپ شده است. (29)

پی نوشت ها :

1- الذریعه، ج 1، ص 90 / امل الآمل، ج 2، ص 248.
2- الذریعه، ج 1، ص 91.
3- همان، ج 1، ص 91 و ج 10، ص 162 / بحارالانوار، ج 53، ص 124 / روضات الجنات، ج 2، ص 293.
4- الذریعه، ج 1، ص 92.
5- همان، ج 1، ص 92.
6- همان، ج 1، ص 92.
7- همان، ج 1، ص 92.
8- همان، ج 1، ص 92.
9- همان، ج 1، ص 93.
10- همان، ج 1، ص 93.
11- معجم رجال الحدیث، ج 13، ص 289 / بحارالانوار، ج 53، ص 123 / فهرست شیخ طوسی، ص 154 / الایقاظ، ص 62.
12- امل الآمل، ج 2، ص 316.
13- شهدا الفضیله، ص 199 / امل الآمل، ج 2، ص 296 / الذریعه، ج 1، ص 94 و ج 10، ص 163.
14- الذریعه، ج 1، ص 95.
15- همان، ج 1، ص 513.
16- همان، ج 1، ص 144.
17- گنجینه دانشمندان، ج 7، ص 155.
18- امل الآمل، ج 2، ص 316 / الایقاظ، ص 3 / الذریعه، ج 1، ص 94 و ج 4، ص 230.
19- الذریعه، ج 6، ص 391 / الایقاظ، ص 62.
20- فهرست شیخ طوسی، ص 189 / الذریعه، ج 6، ص 392 / الایقاظ، ص 63 / معجم رجال الحدیث، ج 16، ص 318.
21- الذریعه، ج 8، ص 50.
22- الذریعه، ج 10، ص 161.
23- الذریعه، ج 10، ص 161.
24- معجم رجال الحدیث، ج 13، ص 289 / الذریعه، ج 10، ص 162.
25- الذریعه، ج 10، ص 163 / بحارالانوار، ج 53، ص 124 / الایقاظ، ص 63.
26- الذریعه، ج 10، ص 163 / الایقاظ، ص 63.
27- فهرست شیخ طوسی، ص 62 / بحارالانوار، ج 53، ص 123 / رجال کشی، ص 532.
28- معجم رجال الحدیث، ج 5، ص 14 / بحارالانوار، ج 53، ص 123 / الایقاظ، ص 62.
29- الذریعه، ج 24، ص 68.

منبع: خادمی شیرازی، محمد، (1306)؛ ویرایش: مهدی پور، علی اکبر، رجعت یا دولت کریمه خاندان وحی، مشهد: یوسف فاطمه، چاپ اول، 1388.